دانشگاه علامه طباطبایی

دانشکده علوم اجتماعی

پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه ریزی و رفاه اجتماع

بررسی تاثیر طرح هدفمند کردن یارانه ها بر سبد مصرفی خانوار روستای بخش آباد شهرستان دامغان

استاد راهنما:

جناب آقای دکتر سام آرام

استاد مشاور:

جناب آقای دکتر وصالی

استاد داور:

جناب آقای دکتر لطیفی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها بر سبد مصرفی خانوار روستای         بخش آباد شهرستان دامغان صورت گرفته است. سبد مصرفی خانوار به عنوان متغیر وابسته در چهار بعد رفتار مصرفی خانوار،سبد بودجه و هزینۀ خانوار، رضامندی از تأمین نیازهای خانوارها و سطح رفاه آنها مورد سنجش قرار گرفته است. هم چنین طرح هدفمند کردن یارانه ها در این پژوهش به عنوان متغیر مستقل است که سنجش آن از طریق بررسی وضعیت متغیر وابسته در دو مقطع زمانی قبل و بعد از اجرای طرح هدفمندی یارانه ها انجام گرفته است. زیرا،از آنجاکه طرح هدفمند کردن یارانه ها به صورت یک طرح عملیاتی در کشور ما به صورت اجرایی درآمده است،برای بررسی تأثیر این طرح بر سبد مصرفی خانوار در جامعۀ مورد بررسی، وضعیت متغیر وابستۀ تحقیق،یعنی سبد مصرفی خانوار روستای مورد مطالعه را،قبل از اجرایی شدن طرح هدفمندی یارانه ها با بعد از اجرایی شدن آن (یعنی متغیر مستقل) مورد بررسی قرار داده ایم. در پژوهش حاضر روش تحقیق،روش پیمایش می باشد، تکنیک گردآوری اطلاعات پرسش نامه و جامعۀ آماری در این پژوهش کلیّۀ جمعیّت سرپرستان خانوارهای روستای بخش آباد شهرستان دامغان است که برابر با 100 خانوار می باشند. روش نمونه گیری نیز در این پژوهش سرشماری(کل شماری) است،بنابراین پرسش نامه ها مابین کلیۀ 100 سرپرست خانوار روستای مورد مطالعه توزیع شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری spss استفاده شده است. در این پژوهش مقایسۀ متغیر وابستۀ تحقیق در دو مقطع زمانی با جامعۀ آماری یکسان انجام گرفته است.یعنی در واقع می خواهیم بسنجیم آیا ابعاد متغیر وابسته،قبل از اجرای طرح هدفمندی یارانه ها با بعد از آن تفاوت معناداری با یکدیگر دارند یا ندارند، بنابراین از آزمون t (دو نمونه وابسته) استفاده کرده ایم تا به بررسی تفاوت میانگین جامعۀ آماری موردنظر در دو مقطع زمانی بپردازیم. عمده ترین نتایج تحقیق عبارت است از اینکه مابین هر چهاربعد متغیر وابسته،یعنی رفتار مصرفی خانوارها،سبد بودجه و هزینۀ خانوار،رضامندی از تأمین نیازها و سطح رفاه خانوار ،قبل از اجرای طرح در مقایسه با بعد از اجرای طرح، تفاوت معناداری مشاهده شد، بدین معنا که میزان خرید و مصرف کالاها و خدمات سبد مصرفی خانوار توسط آنها، میزان مخارج هزینه شده برای تهیۀ کالاها و خدمات سبد مصرفی خانوار توسط آنها[1]، میزان رضامندی آنها از تأمین نیازهایشان و هم چنین سطح رفاه و بهزیستی آنها، افزایش داشته است. بنابراین طبق نتایج تحقیق مابین سبد مصرفی خانوار در روستای بخش آباد دامغان،قبل و بعد از اجرای طرح هدفمندی یارانه ها تفاوت معناداری مشاهده شد.

واژگان کلیدی:یارانه[2]، طرح هدفمندی[3] ،سبد مصرفی[4]، خانوار[5]، روستا[6]

مقدمه

     یکی از مباحث بسیار مهم در جامعۀ امروز ما مبحث یارانه ها و هدفمند کردن آنهاست.زیرا که این طرح، طرحی است که به طور حتم به شدّت بر زندگی تمامی مردم این مرزوبوم و هم چنین تمامی بخش های اقتصادی تأثیر گذار خواهد بود.

     به دلیل محدودیت منابع  و بودجۀ دولت و عدم تأمین نیازهای اساسی گروه های فقیر لازم است،یارانه ها تا حدّ امکان در اختیار گروه های هدف قرار گیرد. در سطح جهانی نیز از دو دهۀ گذشته و به دنبال توصیۀ اکید بانک جهانی^[1] و صندوق بین المللی پول، مبنی بر حذف یارانه برای تسریع رشد اقتصادی در جهان سوم، بحث  پیرامون آن رونق گرفته است. در همین راستا، کشورهای جهان سوم سعی کرده اند تا هزینه های یارانه ها و از جمله یارانۀ مواد غذایی را کاهش دهند و در این زمینه نیز به موفقیت هایی دست یافته اند(مؤسسۀ مطالعات و پژوهش های بازرگانی،1375). از دو دهۀ پیش و عمدتاً به دنبال افزایش جمعیت، کاهش کمک کشورهای صنعتی به کشورهای در حال توسعه و مشکلات اقتصادی که گریبان گیر کشورهای جهان سوم شد،بحث کاهش یارانه ها رونق گرفت و در همین راستا نیز موضوع پرداخت یارانه ها و چگونگی تخصیص آنها در مواد 46 و 47 قانون برنامۀ سوم توسعۀ اقتصادی ـ اجتماعی و فرهنگی کشور مطرح شده است.

     هم چنین از سوی دیگر، نوسانات قیمت جهانی نفت و تأثیر مستقیم آن بر بودجۀ کلّ کشور سبب شده است تا طیّ سالیان اخیر پرداخت (و یا عدم پرداخت) یارانه های انرژی به یکی از جنجال برانگیزترین موضوعات اقتصادی ـ سیاسی تبدیل شود. اهمیت این نکته زمانی آشکار می شود که درمی یابیم درآمدهای حاصل از فروش انواع حامل های انرژی بیش از 90 درصد از درآمد ملّی کشور را تشکیل می داده است و از سوی دیگر، اختصاص مبالغ هنگفتی از بودجۀ ملّی به صورت سالیانه به عنوان یارانۀ انواع حامل های انرژی صورت میگرفته است.

      برای مثال، در سال 1381 بالغ بر 120574 میلیارد دلار به عنوان یارانۀ حامل های انرژی تخصیص یافته بود. بنابراین بحث حذف یارانه های انرژی از حساسیت قابل ملاحظه ای برخوردار است و بدیهی است که انتظارات روانی،پیامدهای افزایش هزینۀ تمام شدۀ کالاها و خدمات در بخش های مختلف اقتصادی و نیز آثار توزیع درآمدی ناشی از حذف یارانۀ حامل های انرژی از سایر جنبه های دیگر محسوس تر است(بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران،1380). لذا هر تغییری در قیمت این نهاده های انرژی، در کوتاه مدّت از طریق سهم هزینه ای آن و در بلند مدت از طریق تأثیر متقابل بر بازار سایر نهاده ها بر شاخص قیمت تولید کالاها و خدمات از جمله کالاها و خدمات سبد مصرفی خانوارهای روستایی در جامعۀ مورد مطالعه تأثیر گذار است.

لذا این تحقیق درآمدی است بر اثرات اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها بر سبد مصرفی خانوار روستایی و اساساً بر این پیش فرض استوار گردیده است که اجرای طرح هدفمندی یارانه ها، سبد مصرفی خانوارهای روستایی جامعۀ موردمطالعه را در ابعاد مختلف تحت تأثیر قرار می دهد.  

     هم چنین در این تحقیق مقایسه ی قبل و بعد سبد خانوار توسط پاسخگو انجام می شود، به عبارت دیگر این تحقیق با روش پیمایشی، ابزار پرسش نامه و فن نظر سنجی انجام می شود.

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.